"De darmen en het immuunsysteem zijn nauw met elkaar verbonden."
"Darmbacteriën beïnvloeden onze afweer."
"De darmen herbergen 80% van ons immuunsysteem."
U komt deze en soortgelijke beweringen steeds vaker tegen. Maar waar gaat het over? Om de rol te begrijpen van onze de darmen en de bacteriën die erin leven op onsimmuunsysteem, is het belangrijk om het belang ervan in ons dagelijks leven te erkennen.
De rol van de darmen en zijn bewoners
De menselijke darm is honderd keer groter dan de huid en is daarom ons grootste orgaan qua oppervlakte. Er leven meer dan vijfhonderd soorten bacteriën, gisten en schimmels. Deze microben maken tot één kilogram van ons lichaamsgewicht uit en zijn 10:1 talrijker dan menselijke cellen. Het is dus niet moeilijk om te geloven dat ze een belangrijk doel vervullen.
Samen vormen de darmen en de darmflora die ze herbergen een soort bioreactor waarbinnen talloze processen plaatsvinden. Deze zorgen ervoor dat we de nodige voedingsstoffen opnemen.
Darmbacteriën zijn erg belangrijk. Ze maken onze spijsvertering makkelijker en voorzien ons van belangrijke stoffen, zoals B-vitamines, vitamine K en vetzuren. Ze produceren zelfs stoffen, via fermentatie, die tot 10 % van onze dagelijkse energie kunnen leveren.
Het spijsverteringskanaal is een soort poort naar de buitenwereld. Wat op het eerste gezicht paradoxaal lijkt voor een inwendig orgaan, benadrukt het wel het belang van een intact spijsverteringsstelsel. Slechts een eencellige laag van zogenaamde epitheelcellen scheidt onze darm van de buitenwereld. Deze dunne cellaag is verantwoordelijk voor de opname van voedingsstoffen, maar bovenal vormt het een belangrijke eerste verdedigingslinie tegen ingeslikte microben en giftige stoffen uit voedsel.
De rol van de darmbacteriën
Darmbacteriën zijn levende bacteriën die voordelen hebben voor de gezondheid van mensen. Ze zijn in grote aantallen aanwezig in een gezonde en evenwichtige darm.
Duizenden van deze essentiële microben bedekken ons darmslijmvlies, staan dicht op elkaar en vormen als het ware een natuurlijke beschermingslaag tegen ziekteverwekkers. De ziekteverwekkers moeten daar wedijveren met de al aanwezige darmbewoners om ruimte en voedsel. Vergelijk het met het proberen binnen te dringen in een goed georganiseerd systeem - het is vaak moeilijk omdat er gewoon geen ruimte of voedsel meer is voor nieuwkomers.
Afweer tegen ziekteverwekkers
Veel melkzuurbacteriën, die tot de best onderzochte darmbacteriën behoren, produceren ook melkzuur tijdens de spijsvertering - zoals hun naam al doet vermoeden. Hierdoor daalt de pH-waarde in hun omgeving. Ze voelen zich thuis in deze licht zure omgeving, terwijl de meeste pathogene bacteriën minder goed aangepast zijn aan een dergelijke pH-waarde en sterk beperkt worden in hun voortplanting.
Sommige probiotische bacteriën maken het hun concurrenten zelfs helemaal moeilijk: ze produceren bacteriedodende stoffen. Hun eigen immuniteit tegen deze giftige stoffen zorgt ervoor dat ze ongestoord kunnen groeien, terwijl de ongewenste bacteriën sterven.
Een groot deel van de positieve invloed van melkzuurbacteriën op onze darmen en dus onze gezondheid is gebaseerd op deze principes. De aanwezige bacteriestammen, waaronder voornamelijk bifido- en lactobacillen (d.w.z. melkzuurbacteriën), kunnen de darmbarrière versterken door met ziekteverwekkers te concurreren om voedsel en ruimte. Ze verlagen de pH-waarde en maken zo van de darm een onaangenaam gebied voor slechte bacteriën.
Versterken van het immuunsysteem
Als we dieper ingaan op hoe ons lichaam zichzelf beschermt, wordt het wat ingewikkelder. Maar het is interessant! Goede darmbacteriën zorgen ervoor dat belangrijke delen van ons immuunsysteem actiever worden. Denk aan immunoglobulinen, dat zijn als het ware antilichamen die schadelijke stoffen en ziekteverwekkers uitschakelen. Door de aanwezigheid van melkzuurbacteriën worden er meer van deze antilichamen aangemaakt. Hetzelfde geldt voor cytokinen, eiwitten die belangrijk zijn voor ons afweersysteem. Die worden ook meer aangemaakt als er melkzuurbacteriën zijn.
De goede darmbacteriën zorgen er ook voor dat bepaalde delen van ons immuunsysteem actiever worden. Er zijn cellen, zoals macrofagen, die sneller schadelijke microben kunnen vernietigen dankzij de melkzuurbacteriën. En ook lymfocyten, waaronder T-cellen en killercellen, worden gestimuleerd om vreemde stoffen zoals slechte bacteriën en virussen op te sporen en te vernietigen.
Verschillende onderzoeken laten zien dat het innemen van goede darmbacteriën kan helpen bij het versterken van onze inwendige verdediging tegen infecties. Zo toont onderzoek bijvoorbeeld aan dat de bacteriestam Lactobacillus casei een sneller herstel bevordert van winterkwaaltjes, zoals griep of verkoudheden, bij oudere mensen in vergelijking met ouderen die deze bacteriestam niet innemen.
Producten met goede darmbacteriën hebben dus allerlei interessante effecten op ons immuunsysteem. Naast het ondersteunen van onze spijsvertering, dragen ze ook bij aan het behoud van onze gezondheid en ons welzijn. Het is dan ook geen verrassing dat veel mensen ze gebruiken en dat er nog steeds veel onderzoek naar wordt gedaan.
Bronnen
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5622781 Effects of Probiotics, Prebiotics, and Synbiotics on Human Health: Paulina Markowiak and Katarzyna Śliżewska
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3424311// A Gastroenterologist’s Guide to Probiotics: Matthew A Ciorba
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5646295/ Probiotic Bacteria for Healthier Aging: Immunomodulation and Metabolism of Phytoestrogens: José María Landete, Pilar Gaya, Eva Rodríguez, Susana Langa, Ángela Peirotén, Margarita Medina, and Juan L. Arqués
